Ngày 23/12/2024, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Viện Hàn lâm) long trọng tổ chức “Lễ gắn biển các công trình chào mừng kỷ niệm 50 năm thành lập Viện Hàn lâm”
Ngày 23/12/2024, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Viện Hàn lâm) long trọng tổ chức “Lễ gắn biển các công trình chào mừng kỷ niệm 50 năm thành lập Viện Hàn lâm”. Trong đó, Lễ gắn biển Khu Triển khai công nghệ cao mang tên Viện sĩ, Giáo sư Nguyễn Văn Hiệu tại tổ dân phố số 5, phường Cổ Nhuế 2, quận Bắc Từ Liêm, TP. Hà Nội là biểu tượng cho sự phát triển khoa học công nghệ phục vụ triển khai ứng dụng, là nơi sáng tạo những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến phục vụ đất nước.
Tham dự buổi Lễ có GS.VS. Châu Văn Minh - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS.VS. Đặng Vũ Minh - Nguyên ủy viên BCH Trung ương Đảng, Nguyên Chủ tịch Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Chủ tịch danh dự Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam; Đại tá Trần Dũng Trí - Con trai cố GS.VS. Trần Đại Nghĩa, Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam; TS. Nguyễn Bích Hà - Phu nhân cố GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu, Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam; cùng các đồng chí trong Ban Thường vụ Đảng ủy, Lãnh đạo Viện Hàn lâm qua các thời kỳ, Chủ tịch Công đoàn, Bí thư Đoàn Thanh niên, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh và đại diện Lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm. Về phía Viện Khoa học vật liệu, có PGS.TS. Hoàng Anh Sơn - Bí thư Đảng ủy, Viện trưởng, GS.TS. Nguyễn Quang Liêm - Nguyên Viện trưởng, PGS.TS. Đoàn Đình Phương - Nguyên Viện trưởng, PGS.TS. Trần Quốc Tiến - Phó Viện trưởng, GS.TS. Nguyễn Thanh Tùng - Phó Viện trưởng.
GS.VS. Châu Văn Minh - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy,
Chủ tịch Viện Hàn lâm phát biểu tại buổi Lễ
Phát biểu tại buổi Lễ, GS.VS. Châu Văn Minh nhấn mạnh, Đảng ủy và Lãnh đạo Viện Hàn lâm đã quyết định hai công trình có ý nghĩa quan trọng của Viện được mang tên hai nhà khoa học kiệt xuất, đồng thời là hai nhà lãnh đạo tài ba của Viện Hàn lâm, là nhằm tôn vinh trang trọng hai tượng đài tiêu biểu của giới trí thức cách mạng Việt Nam, đồng thời khơi dậy lòng tự hào của các thế hệ cán bộ khoa học công nghệ hôm nay và mai sau, cũng là lời nhắc nhở về trách nhiệm tiếp tục xây dựng Viện Hàn lâm trở thành trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ hàng đầu trong khu vực và trên thế giới, cùng đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Thực hiện nghi thức gắn biển Khu công nghệ cao
mang tên Viện sĩ, Giáo sư Nguyễn Văn Hiệu tại Phường Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Giai đoạn 1983-1994, Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu đã kế nhiệm xuất sắc Giáo sư, Viện sĩ Trần Ðại Nghĩa, lãnh đạo Viện Khoa học Việt Nam và xây dựng Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công nghệ Quốc gia, thực hiện yêu cầu của Chính phủ đẩy mạnh các nghiên cứu công nghệ phục vụ phát triển đất nước. Giáo sự, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu cũng là Viện trưởng sáng lập Viện Khoa học vật liệu, là người thầy, người anh cả của các thế hệ cán bộ Viện Khoa học vật liệu, đã dành cả cuộc đời cho sự nghiệp nghiên cứu khoa học, luôn đau đáu trăn trở tìm giải pháp cho sự tiến bộ của nền khoa học nước nhà trong lĩnh vực Vật lý và Khoa học vật liệu, người đặt nền móng xây dựng hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ và phát triển của Viện Khoa học vật liệu. GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu là một trong số rất ít các nhà khoa học Việt Nam coi khoa học là sự nghiệp suốt đời. Số công trình khoa học của ông lên tới trên 200 công trình, trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ tương tác yếu và đối xứng của các hạt cơ bản, đến lý thuyết giải tích về tương tác mạnh và lý thuyết trường, rồi phương pháp lý thuyết trường lượng tử trong vật lý chất rắn. Lúc sinh thời, ở tuổi 70, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu vẫn tràn đầy nhiệt huyết cho nhiều kế hoạch lớn và đang truyền nhiệt huyết của mình cho một thế hệ các nhà khoa học mới đang hăng say học tập, nghiên cứu để chiếm lĩnh một lĩnh vực khoa học và công nghệ mới: Khoa học và công nghệ nano.
GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu tốt nghiệp cử nhân Vật lý loại xuất sắc năm 1956, và được điều về giảng dạy tại trường Đại học Tổng hợp (Nay là Đại học Quốc gia Hà Nội). Năm 1960, ông được cử sang làm việc tại Viện liên hiệp nghiên cứu hạt nhân Dubna thuộc Liên Xô Cũ. Tháng 4/1963 sau hơn 2 năm ở Dubna cùng với việc công bố 12 công trình về vật lý, ông đã bảo vệ xong luận án Tiến sĩ khi chưa đầy 26 tuổi. Năm 1968, khi mới 30 tuổi ông đã được công nhận chức danh Giáo sư Vật lý lý thuyết và Vật lý toán của Viện Dubna và Đại học Lô mô nô xốp. Năm 1969, ông trở về Việt Nam và trở thành người có đóng góp to lớn trong việc thành lập Viện Vật lý – Viện Khoa học Việt Nam. Trong 60 năm hoạt động của mình, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu đã được Đảng, Nhà nước giao nhiều trọng trách chức vụ khác nhau như Viện trưởng Viện Vật lý, Viện trưởng Viện Khoa học vật liệu, Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam. Viện sỹ là nhà khoa học có uy tín lớn và nổi tiếng trong giới khoa học trong nước cũng như nước ngoài, là Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô, Viện sỹ Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới thứ 3. Ngoài ra, ông còn là đại biểu quốc hội khóa IV, V, VI, VII và VIII. Nhờ vào ý chí, nghị lực và lòng ham học của bản thân, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu đã liên tiếp gặt hái nhiều thành công, góp phần không nhỏ trong việc đưa trình độ các nhà khoa học Việt Nam gần hơn với trình độ khoa học thế giới. Ông đã được trao tặng nhiều giải thưởng về khoa học có uy tín nhất ở trong nước cũng như trên thế giới (Giải thưởng Lê nin về Khoa học và Kỹ thuật năm 1986, Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 1 về khoa học và kỹ thuật năm 1996,...).
Với sự dẫn dắt của Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu, Viện Khoa học vật liệu đã đạt được nhiều thành tựu lớn, được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động, Giải thưởng Nhà nước năm 2005 cho hai tập thể nghiên cứu khoa học của Viện, Huân chương Độc lập hạng Ba năm 2023. Đặc biệt, trong chuỗi các hoạt động hướng tới kỷ niệm 85 năm ngày sinh của Viện sĩ, Viện Khoa học vật liệu đã tổ chức thành công và trao Giải thưởng Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu tại Lễ kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Viện cho các cán bộ có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và trong lĩnh vực quản lý, góp phần xây dựng Viện Khoa học vật liệu phát triển. Đồng thời, Viện đã xây dựng phòng truyền thống, nơi lưu giữ những kỷ vật, công trình khoa học, những hoạt động của Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu gắn liền với Viện Khoa học vật liệu. Đây cũng là mộ trong những phòng truyền thống đầu tiên trong Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
GS. VS. Nguyễn Văn Hiệu đã ra đi, nhưng những dấu ấn tốt đẹp, sự truyền cảm hứng tích cực của ông ở các lĩnh vực hoạt động khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, quản lý lãnh đạo, hợp tác quốc tế, thúc đẩy triển khai ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ vào sản xuất và đời sống, … vẫn sẽ còn mãi mãi. GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu là tấm gương sáng của trí thức khoa học Việt Nam, để các thế hệ cán bộ trẻ, đặc biệt là các nhà khoa học trẻ của Viện Khoa học vật liệu học tập và noi theo.
Đại diện gia đình Viện sĩ, Giáo sư Nguyễn Văn Hiệu phát biểu tại buổi Lễ
Dâng hương tưởng nhớ GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu tại Nghĩa trang Mai Dịch
Chụp ảnh lưu niệm