Hiện nay, một trong các loại nam châm vĩnh cửu được ứng dụng nhiều nhất trong mô tơ và máy phát điện là nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B do chúng có lực kháng từ cao, Hc > 25 kOe, và tích năng lượng cực đại lớn, (BH)max > 30 MGOe. Tuy vậy, loại nam châm này vẫn chưa sản xuất được ở trong nước. Thành phần quan trọng, đắt tiền của nam châm thiêu kết lực kháng từ cao này là các nguyên tố đất hiếm (Nd, Dy...). Do vậy, công nghệ chế tạo các kim loại này có độ sạch cao, giá thành rẻ được gắn liền với công nghệ chế tạo nam châm đất hiếm. Nhóm của GS.TS. Nguyễn Huy Dân ở Viện Khoa học vật liệu kết hợp với Viện Công nghệ Xạ hiếm đã chủ động công nghệ chế tạo nam châm thiêu kết (Nd, Dy)-Fe-B chất lượng cao dưới sự tài trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Mục tiêu của đề tài:
+ Làm chủ công nghệ chế tạo kim loại đất hiếm từ sản phẩm ôxit đất hiếm đã được nghiên cứu ở trong nước, thử nghiệm chế tạo nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B từ nguồn nguyên liệu Việt Nam, nhằm đảm bảo an ninh về nguyên vật liệu thiết yếu.
+ Xây dựng được qui trình công nghệ qui mô bán công nghiệp (15 - 40 kg/mẻ), để chế tạo nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B có lực kháng từ cao.
+ Sản xuất được nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B đáp ứng được yêu cầu ứng dụng trong các động cơ, máy phát điện và thử nghiệm ứng dụng trong thực tế.
+ Có doanh nghiệp đầu tư kinh phí, phối hợp tham gia nghiên cứu, thử nghiệm ứng dụng sản xuất được nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B đáp ứng được yêu cầu ứng dụng trong các động cơ, máy phát điện và thử nghiệm ứng dụng trong thực tế.
Kết quả thu được của đề tài:
+ Đã xây dựng được quy trình công nghệ chế tạo kim loại đất hiếm Nd có độ tinh khiết > 99% từ sản phẩm ôxit đất hiếm Nd2O3.
+ Đã xây dựng được quy trình công nghệ để chế tạo được nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B qui mô bán công nghiệp có lực kháng từ cao, Hc > 25 kOe, và tích năng lượng cực đại lớn, (BH)max > 30 MGOe. Các thông số từ cứng thu được của nam châm có thể ứng dụng được trong mô tơ và máy phát điện. Hình 1 là ảnh một số viên nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B đã được chế tạo và đường đặc trưng từ tiêu biểu của nam châm.
Hình 1. Ảnh một số viên nam châm thiêu kết (Nd,Dy)-Fe-B đã chế tạo và đường đặc trưng từ tiêu biểu của nam châm.
+ Đã thử nghiệm ứng dụng các nam châm chế tạo được trong xe máy điện và máy phát điện gió. Hình 2 là ảnh quá trình thử nghiệm một số loại máy phát điện gió tại biển Nghĩa Hưng, Nam Định; Ba Vì, Hà Nội và trên tầng thượng, nhà B2, Viện Khoa học vật liệu.
+ Đã công bố 02 bài báo trên tạp chí quốc tế ISI (Journal of Nanoscience and Nanotechnology và Hydrometallurgy), và 03 báo cáo tại hội nghị quốc gia và quốc tế.
+ Đã đăng ký sáng chế về qui trình chế tạo nam châm đất hiếm lực kháng từ cao (được chấp nhận đơn).
+ Đào tạo 04 thạc sỹ bảo vệ thành công luận án và tham gia đào tao 02 tiến sỹ.
Hình 2. Quá trình thử nghiệm một số loại máy phát điện gió.
Kết quả thu được của đề tài đã tạo ra công nghệ cho phép sản xuất nam châm đất hiếm chất lượng cao thay thế hàng ngoại nhập, tiết kiệm ngoại tệ, nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp. Thúc đẩy công cuộc tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường bằng việc sử dụng năng lượng điện gió và các phương tiện vận chuyển điện, đồng thời tạo mối gắn kết giữa các Viện nghiên cứu và các Doanh nghiệp.